Nghị định số 49/2020/NĐ-CP ngày 15/6/2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thi hành án hình sự về tái hòa nhập cộng đồng, thì tái hòa nhập cộng đồng là nhiệm vụ của rất nhiều cơ quan, tổ chức từ trung ương đến địa phương. Đây là nhiệm vụ có tính chiến lược lâu dài, thể hiện bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa, chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng và Nhà nước đối với những người có quá khứ lầm lỗi .

Việc tổ chức tái hòa nhập cộng đồng giúp những người chấp hành xong hình phạt tù nhanh chóng thích nghi với cuộc sống xã hội, rút ngắn thời gian hòa nhập cộng đồng. Đồng thời, giúp họ có điều kiện và cơ hội xây dựng cuộc sống của bản thân, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. Bên cạnh đó, thực hiện tốt công tác tái hòa nhập cộng đồng cũng sẽ góp phần quan trọng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và ngăn ngừa được tình trạng tái phạm,đ ảm bảo giữ vững ổn định tình hình an ninh trật tự, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương.

Tái hòa nhập cộng đồng của người chấp hành xong hình phạt tù là hoạt động khó khăn, phức tạp, chịu sự ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố như nhân cách của chính bản thân người chấp hành xong hình phạt tù, môi trường của Trại giam và quan trọng nhất là sự quan tâm, động viên của gia đình và sự cảm thông của cộng đồng. Trong quá trình chấp hành án trong trại giam, việc được người thân thường xuyên vào thăm, động viên là động lực rất lớn để phạm nhân cải tạo tốt. Đến khi họ mãn hạn tù thì gia đình là môi trường quan trọng nhất mà phần lớn đối tượng được hòa nhập sau khi trở về với cuộc sống cộng đồng. Việc được các thành viên trong gia đình đón nhận, cảm thông và chia sẻ sẽ giúp họ nhanh chóng xóa bỏ mặc cảm của bản thân, cố gắng làm lại cuộc đời.

Tổ chức các hoạt động tư vấn, tâm lý và thông tin về việc làm cho các phạm nhân trước khi tái hòa nhập cộng đồng

Bên cạnh đó, môi trường trong trại giam cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình tái hòa nhập cộng đồng của người thi hành xong hình phạt tù. Bởi vì, đây là nơi cải tạo, giáo dục họ trong quá trình thi hành án. Sự đối xử của những phạm nhân cùng đội làm việc, cùng buồng giam và cách giáo dục, cải tạo của quản giáo không chỉ có ảnh hưởng to lớn đối với họ khi còn lao động, cải tạo tại đó mà còn ảnh hưởng nhiều đến quá trình tái hòa nhập cộng đồng của họ khi mãn hạn tù. Sự quan tâm, giáo dục đúng cách của cán bộ quản giáo giúp họ nhận ra những sai lầm, nâng cao ý chí phấn đấu để sửa mình trở thành người công dân tốt.

Nâng cao ý thức chấp hành ý thức pháp luật cho phạm nhân bằng cách cho phạm nhân tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, đọc sách, báo

Với chức năng kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh hằng năm tổ chức kiểm sát trực tiếp định kỳ tại Trại giam Long Hòa và Trại Giam Thạnh Hòa và Trại tạm giam Công an tỉnh Long An đối với công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, đảm bảo công tác quản lý, giáo dục người chấp hành hình phạt tù đúng quy định pháp luật. Thông qua công tác kiểm sát, Kiểm sát viên trực tiếp gặp, hỏi và tạo điều kiện để phạm nhân được nói lên nguyện vọng của mình, giáo dục cảm hóa họ cũng như để đảm bảo quyền con người trong quá trình cải tạo, động viên, khuyến khích các phạm nhân giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình cải tạo. Phối hợp với các cơ quan giam giữ đối chiếu, rà soát các trường hợp đủ điều kiện, tiêu chuẩn để xét xét tha tù trước thời hạn . Trong năm 2022 và 6 tháng đầu năm 2023, VKSND tỉnh Long An đã nghiên cứu thẩm định hồ sơ và tham gia Hội đồng xét tha tù trước thời hạn 03 đợt cho 70  phạm nhân; giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù 03 đợt cho 2.815 phạm nhân. Kiểm sát việc thực hiện Quyết định đặc xá đối với 96 phạm nhân theo quy định. Bên cạnh đó, VKSND tỉnh còn chú trọng tiến hành kiểm sát việc tổ chức thực hiện các chính sách pháp luật, bảo đảm cho phạm nhân khi thời hạn chấp hành xong án phạt tù còn lại từ hai tháng trở xuống phải được học tập, trang bị những kỹ năng, kiến thức cơ bản trước khi họ trở về địa phương, qua đó giúp cho họ nắm được chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; những thông tin cần thiết có liên quan như thông tin thời sự về chính sách, tình hình kinh tế - xã hội- văn hóa, xã hội; giáo dục kỹ năng sống, trang bị kiến thức cần thiết, trợ giúp tư vấn về tâm lý nhằm định hướng và nâng cao khả năng tự giải quyết những khó khăn, vướng mắc của bản thân khi họ chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương. Kiểm sát chặt chẽ việc cấp Giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt cho người chấp hành án bảo đảm kịp thời, đúng thời hạn luật định ;thường xuyên rà soát các trường hợp người đang chấp hành hình phạt hoặc đã chấp hành xong hình phạt, còn phải thi hành án về dân sự đối với các khoản án phí, tiền phạt, tịch thu, truy thu… cho ngân sách nhà nước có đủ điều kiện để đề nghị xét miễn, giảm cho họ theo đúng chính sách pháp luật của Nhà nước.

Dạy nghề cho phạm nhân góp phần tạo điểu kiện cho phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng sau khi chấp hành xong hình phạt tù

Hưởng ứng phong trào thi đua xây dựng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên “Công minh, Chính trực, Khách quan, Thận trọng, Khiêm tốn” gắn với phong trào thi đua “Cán bộ, công chức, viên chức ngành Kiểm sát nhân dân thi đua thực hiện văn hóa công sở”,  Viện kiểm sát nhân dân tỉnh tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật gắn với nâng cao kỹ năng nghiệp vụ công tác kiểm sát thực hiện chức năng nhiệm vụ của ngành, góp phần không nhỏ vào kết quả thực hiện công tác tái hòa nhập cộng đồng nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù trên địa bàn tỉnh; đồng thời từng bước thay đổi thái độ, hành vi kỳ thị, định kiến của một bộ phận xã hội đối với những người đã chấp hành xong án phạt tù; tạo điều kiện, khuyến khích họ làm ăn lương thiện, không vi phạm pháp luật hoặc tái phạm tội; cùng với các cơ quan chức năng từng bước thực hiện chương trình cải cách tư pháp ở nước ta hiện nay.

Nguyễn Thị Thanh Trúc - VKS nhân dân huyện Thủ Thừa