Sau khởi nghĩa Nam Kỳ năm 1940, tuy phải chịu tổn thất khá nặng nề nhưng Đảng bộ Tân An đã sớm khôi phục lực lượng, xây dựng cơ sở quần chúng vững mạnh, được Xứ ủy Nam Kỳ chọn làm nơi khởi nghĩa thí điểm. Thực hiện kế hoạch khởi nghĩa của Xứ ủy, Tỉnh ủy Tân An đã lập Ủy ban Khởi nghĩa, ra Nghị quyết Đỏ, gấp rút huy động lực lượng chuẩn bị khởi nghĩa, xây dựng các đội “cận vệ đỏ” bao gồm các cơ sở quần chúng ở vùng ven làm lực lượng tiếp ứng cho đội xung kích tại tỉnh lỵ; tập hợp quần chúng, đặc biệt là lực lượng thanh niên vào tổ chức Thanh niên Tiền phong. Trên cơ sở nhận định tình hình và nắm bắt thời cơ, Đảng bộ Tân An đã lãnh đạo quân và dân tiến hành khởi nghĩa giành thắng lợi tại tỉnh lỵ vào ngày 21/8, sớm hơn so với dự kiến của Xứ ủy. Chiều ngày 21/8, khởi nghĩa tiếp tục thắng lợi ở các quận Châu Thành và Thủ Thừa. Ngày 22/8, trong lúc Mộc Hóa khởi nghĩa giành chính quyền với sự chi viện của Tân An thì khoảng 4.000 quần chúng với tầm vông, giáo mác, cờ đỏ sao vàng ở tỉnh lỵ và từ các quận Châu Thành, Thủ Thừa nô nức tham gia mít-tinh mừng chiến thắng trước Dinh Tỉnh trưởng.

Tranh sơn dầu tái hiện buổi mít-tinh mừng chiến thắng vào chiều ngày 22/8/1945 của Tỉnh ủy và nhân dân Tân An (trưng bày tại Di tích Nhà Tổng Thận)

Từ thắng lợi tại Tân An, Xứ ủy quyết định ngày khởi nghĩa trên toàn Nam Kỳ, góp phần hòa nhịp vào cuộc tổng khởi nghĩa chung của cả nước. Tại Chợ Lớn, khởi nghĩa mở đầu ở Trung Quận vào ngày 23/8, tiếp đó là các quận Cần Đước, Cần Giuộc giành thắng lợi trong ngày 24/8. Riêng ở dinh quận Đức Hòa, khởi nghĩa giành thắng lợi vào sáng ngày 25/8 cùng với cuộc mít-tinh mừng chiến công của thành phố Sài Gòn.

Thắng lợi của Tân An - Chợ Lớn trong cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 là kết quả của tinh thần cách mạng năng động, sáng tạo, tự cường, đoàn kết, thống nhất của Đảng bộ; của tinh thần đấu tranh quật khởi, lòng yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm giành độc lập, tự do của các tầng lớp nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Thắng lợi đó đã góp phần quan trọng vào quyết định khởi nghĩa của Xứ ủy trên toàn Nam Kỳ, cùng cả nước làm nên thắng lợi rực rỡ của Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Đúng như lời nhận xét của nguyên Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ Trần Văn Giàu: “Tân An đi đầu trong cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám ở Nam Bộ”.

Trong suốt 30 năm tiến hành 2 cuộc chiến tranh chống xâm lược của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ (1945 - 1975), Đảng bộ và nhân dân Long An với tinh thần “thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ” đã hun đúc truyền thống “Trung dũng, kiên cường, toàn dân đánh giặc”, góp phần cùng cả dân tộc làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 chấn động địa cầu, tiếp theo là Đại thắng mùa Xuân năm 1975 vang dội, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thu non sông về một mối.

Sau ngày 22/8/1945, Tỉnh ủy Tân An trưng dụng Nhà Tổng Thận (nay là Di tích Nhà Tổng Thận, tọa lạc tại phường 1, thành phố Tân An) làm trụ sở hoạt động công khai đầu tiên

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, Long An tiếp tục vững vàng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Dưới sự lãnh đạo tập trung, năng động, sáng tạo của Đảng bộ; sự quản lý điều hành, tổ chức thực hiện có hiệu quả của chính quyền các cấp và công tác vận động chính trị sâu rộng của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, Long An từng bước khẳng định và đi lên trong phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh và kiện toàn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị.

Những thành tựu to lớn đã đạt được từ những ngày cùng cả nước tiến hành cuộc cách mạng mùa Thu năm 1945 đến nay, chứng tỏ Đảng bộ, chính quyền và toàn thể nhân dân tỉnh nhà đã trưởng thành về mọi mặt. Vô cùng tự hào về Đảng ta, Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, rèn luyện - đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiền phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đã lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam vượt qua mọi chông gai, hiểm trở để cập bến bờ vinh quang; chúng ta càng tự hào về những thành quả mà Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà đã hy sinh và đóng góp vào lịch sử vinh quang của dân tộc.

Phát huy tinh thần bất diệt của Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân Long An tích cực tham gia xây dựng chính quyền các cấp, góp phần xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân; đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ tỉnh và Đại hội XIII của Đảng, phấn đấu vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Và đó chính là trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sĩ và nhân dân Long An; là những việc làm thiết thực học tập và phát huy giá trị những bài học lịch sử của Cách mạng Tháng Tám.

Hạ Thi