Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn tỉnh trong những năm gần đây ngày càng phức tạp, số lượng các vụ án hình sự ngày càng nhiều, các tranh chấp về dân sự, hành chính, hôn nhân gia đình tăng cao, nhất là các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất, dẫn đến người dân khiếu kiện, khiếu nại, tố cáo trên các lĩnh vực tư pháp, hành chính ngày càng nhiều, đặc biệt là các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, kéo dài, vượt cấp. Các vụ, việc khiếu nại, tố cáo trên lĩnh vực hành chính tập trung nhiều nhất là tranh chấp đất đai, đòi lại đất cũ thời kỳ vận động vào tập đoàn sản xuất nông nghiệp; thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư; riêng các việc tố cáo phần lớn là do khiếu nại không đạt được mục đích nên chuyển sang tố cáo; một số vụ việc tố cáo liên quan đến tham nhũng, tiêu cực của cán bộ, đảng viên ở những lĩnh vực nhạy cảm (đất đai, tài nguyên - môi trường, đầu tư xây dựng cơ bản, chính sách xã hội...).

Kiểm tra công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo ở địa phương

Từ những đặc điểm, tình hình trên, qua 10 năm thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW, ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh có những chuyển biến tích cực, đạt nhiều kết quả quan trọng. Đã huy động được sức mạnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để thực hiện hiệu quả việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (tổng số đơn, thư đã được tiếp nhận trong 10 năm là 22.620 đơn. Trong đó, số đơn thuộc thẩm quyền giải quyết là 9.739 đơn; kết quả đã giải quyết 9.604 đơn, đang giải quyết 135 đơn. Số đơn không thuộc thẩm quyền giải quyết là 12.881 đơn; đã trả và hướng dẫn công dân gửi đến cơ quan có thẩm quyền 4.599 đơn, chuyển đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết 8.282 đơn); công tác tiếp xúc, đối thoại với người dân, doanh nghiệp luôn được người đứng đầu cấp ủy và chính quyền quan tâm thực hiện (có 3.798 cuộc đối thoại, với hơn 208.890 người tham dự); nhận thức của cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, đơn vị, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác này được nâng lên; các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài đã được giải quyết đúng theo quy định pháp luật (toàn tỉnh có 43 vụ/43 người khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài; các vụ việc được cơ quan chức năng tỉnh giải quyết và được các cơ quan Trung ương kiểm tra, rà soát nhiều lần, khẳng định việc giải quyết của chính quyền địa phương là đúng quy định pháp luật, đã được Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành thông báo chấm dứt thụ lý và giải quyết khiếu nại; 22 vụ/22 người khiếu nại, tố cáo đã được cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo giải quyết đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định).

Song song đó, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo từng bước được đẩy mạnh (qua 10 năm thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW, tỉnh đã tổ chức 9.336 lớp tập huấn, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo, với 226.541 người tham dự; phát hành 64.749 tài liệu, ấn phẩm  để tuyên truyền đến đối tượng tập huấn và người dân). Công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp thực hiện tốt, chặt chẽ, đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, các cơ quan hành chính Nhà nước đã kịp thời phát hiện, xử lý những sai phạm liên quan đến công tác quản lý đất đai, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công dân, góp phần ổn định tình hình, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện, nâng cao đời sống Nhân dân.

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra được tăng cường (từ 2014-2024, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh đã thực hiện giám sát điển hình 17 vụ việc, ban hành 22 Kế hoạch giám sát, tổ chức 12 phiên giải trình, 07 phiên đối thoại; cơ quan thanh tra thực hiện 218 cuộc thanh tra trách nhiệm, với 496 đơn vị được thanh tra; trong đó, có 136 đơn vị có vi phạm, thực hiện kiểm điểm rút kinh nghiệm 109 tổ chức và 54 cá nhân). Việc kiện toàn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân và tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo được quan tâm thực hiện (số cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân và tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh là 7.742 người; trong đó, chuyên trách 603 người, kiêm nhiệm 7.139 người;, tất cả đều được đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, cơ bản đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ dược giao).

Ngoài những kết quả đạt được, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo tại một vài cơ quan, đơn vị, địa phương có lúc thực hiện chưa nghiêm túc, đầy đủ. Phương pháp giám sát và số lượng giám sát của các cơ quan dân cử, tổ chức chính trị - xã hội còn hạn chế, chưa thật sự phát huy hiệu quả. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tuy thực hiện thường xuyên nhưng hiệu quả chưa cao. Việc phối, kết hợp giữa các cơ quan chức năng, ủy ban nhân dân cấp huyện có lúc, có việc chưa đồng bộ, chặt chẽ. Việc đào tạo, bồi dưỡng, bố trí cán bộ làm công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ở một số địa phương, đơn vị chưa đáp ứng được yêu cầu.

Đoàn giám sát của Ban Thường vụ Tỉnh ủy làm việc với Sở Tài nguyên và Môi trường về thực hiện Chỉ thị số 35-CT/TW

Để phát huy kết quả đạt được, khắc phục một số hạn chế, khó khăn, góp phần đưa công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ngày càng đi vào nền nếp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị địa phương; các ngành, các cấp nói chung, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương nói riêng cần cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiểu quả Chỉ thị số 35-CT/TW của Bộ Chính trị và các quy định liên quan. Phát huy vai trò, trách nhiệm và trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong phạm vi địa bàn, lĩnh vực phụ trách. Chú trọng thực hiện công khai, minh bạch hoạt động của các cơ quan, đơn vị, nhất là các lĩnh vực dễ phát sinh khiếu nại, tố cáo (quản lý đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng, tài chính,...). Thực hiện nghiêm chế độ tiếp công dân định kỳ và đột xuất theo quy định của Luật Tiếp công dân, gắn việc tiếp công dân với xử lý đơn, thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh. Chủ động đối thoại, vận động, thuyết phục công dân để giải quyết, tháo gỡ triệt để khiếu kiện, bức xúc của Nhân dân; thực hiện đồng bộ các giải pháp để giải quyết dứt điểm khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài, vượt cấp. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở, thường xuyên đối thoại, lắng nghe ý kiến phản ánh, kiến nghị của Nhân dân,.. Đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật. Ngoài ra, quan tâm củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là những người trực tiếp làm công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Hồng Linh - Phòng Tổng hợp VPTU