Long An là tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, địa hình thấp, không giàu tài nguyên khoáng sản; chủ yếu là khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường (đất sét gạch ngói, đất san lấp, cát xây dựng, cát san lấp) và than bùn. Trong đó, các loại đất sét gạch ngói, đất san lấp phân bố phân tán chủ yếu ở khu vực các huyện: Đức Hoà, Đức Huệ, Mộc Hoá, Vĩnh Hưng, Tân Hưng, Tân Thạnh, Thạnh Hoá, Thủ Thừa…; cát xây dựng và cát san lấp phân bố phân tán ở sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây và Vàm Cỏ Lớn; than bùn phân bố phân tán chủ yếu ở các huyện: Thạnh Hoá, Đức Huệ, Mộc Hoá, Tân Thạnh, Thủ Thừa.

Trên cơ sở Nghị quyết số 02-NQ/TW, ngày 25/4/2011 của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Tỉnh ủy đã cụ thể hóa và ban hành Chương trình số 08-CTr/TU, ngày 22/7/2011 về khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường bền vững để lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng, nhằm thống nhất và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tài nguyên địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng. Qua hơn 10 năm thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-TW của Bộ Chính trị và Chương trình số 08-CTr/TU của Tỉnh ủy, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, quản lý của chính quyền về địa chất, khoáng sản, công nghiệp khai khoáng trên địa bàn tỉnh đạt được nhiều kết quả tích cực. Nhận thức của các cấp uỷ, chính quyền, các ngành, doanh nghiệp và người dân về tài nguyên khoáng sản được nâng lên. Công tác điều tra cơ bản về địa chất, khoáng sản được quan tâm; đã điều tra, thăm dò, làm rõ tiềm năng, trữ lượng của nhiều loại khoáng sản. Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước từng bước được nâng cao. Công nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, tăng thu ngân sách, tạo việc làm và tăng thu nhập cho lao động địa phương. Công tác thanh tra, kiểm tra được chú trọng, góp phần nâng cao trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong công tác bảo vệ môi trường, an toàn lao động, khắc phục tình trạng khai thác khoáng sản trái phép. Công tác lập quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản thuộc thẩm quyền được triển khai thực hiện đúng quy định của Luật Khoáng sản năm 2010. Công tác đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đội ngũ cán bộ công tác trên lĩnh vực khai thác khoáng sản được quan tâm.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, việc khai thác khoáng sản trên địa bàn vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, bất cập như: Các điểm mỏ của tỉnh phần lớn có quy mô nhỏ, điều kiện khai thác và vận chuyển khó khăn, dẫn đến giá thành cao, hiệu quả khai thác và khả năng cạnh tranh thấp. Công tác lập quy hoạch khoáng sản còn chưa kịp thời, đồng bộ; trữ lượng khoáng sản còn chưa phù hợp với tình hình thực tế; ý thức chấp hành pháp luật về lĩnh vực khai thác khoáng sản của một số tổ chức, cá nhân chưa cao, trang thiết bị khai thác chưa được đầu tư công nghệ hiện đại nên việc khai thác còn chưa hiệu quả, chưa tiết kiệm tài nguyên; quá trình quản lý khai thác, vận chuyển khoáng sản chưa chặt chẽ, còn ảnh hưởng đến môi trường, an toàn giao thông; đầu tư cho điều tra cơ bản địa chất, khoáng sản chưa đáp ứng yêu cầu.

* QUAN ĐIỂM VÀ MỤC TIÊU

1. Quan điểm

- Tài nguyên địa chất, khoáng sản vừa là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, là nguồn dự trữ lâu dài của quốc gia cần phải được quy hoạch, điều tra, thăm dò đầy đủ, cần được quản lý tập trung, thống nhất và khai thác, sử dụng bền vững, hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả.

- Tập trung làm tốt công tác khảo sát, đánh giá sơ bộ để xây dựng phương án quản lý khai thác, sử dụng tài nguyên hiện có trên địa bàn tỉnh hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả phục vụ tốt nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

- Khai thác tài nguyên khoáng sản trên cơ sở quy hoạch có tính đến nhu cầu hiện tại cũng như lâu dài của tỉnh, tính đến sự phát triển của khoa học, công nghệ và nhu cầu khoáng sản trong tương lai. Tổ chức khai thác và chế biến theo quy mô công nghiệp với công nghệ chế biến tiên tiến gắn bảo đảm môi trường, bảo vệ cảnh quan, di tích lịch sử, văn hoá, đi đôi với bảo đảm an ninh, quốc phòng để đạt hiệu quả kinh tế cao.

- Hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản phải áp dụng công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường; đầu tư cải tạo công nghệ, thiết bị đối với các mỏ đang khai thác, chế biến khoáng sản nhằm thu hồi tối đa khoáng sản và bảo đảm an toàn lao động, giảm ô nhiễm tới môi trường.

- Quy hoạch nguồn nguyên liệu, cấp phép khai thác phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, trong đó ưu tiên phục vụ các công trình đầu tư của tỉnh, san lấp nền hạ cho các dự án công trình kỹ thuật xây dựng; khai thác nguyên liệu cho sản xuất gạch ngói trên địa bàn tỉnh, phải đảm bảo phù hợp với quy định về lộ trình giảm dần sử dụng vật liệu nung.

- Khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phải được quy hoạch tập trung, tổ chức thăm dò xác định đúng trữ lượng, cấp phép khai thác đúng theo nhu cầu từng công trình cụ thể.

2. Mục tiêu

- Thu thập thông tin, dữ liệu tin cậy về địa chất, khoáng sản trên địa bàn tỉnh để quản lý chặt chẽ, khai thác sử dụng, tiết kiệm, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Nâng cao nhận thức cho các cấp, các ngành và các tổ chức, cá nhân về địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng của tỉnh; xác định rõ đây là tài nguyên khoáng sản không tái tạo, có vai trò quan trọng đối với việc phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

- Tổ chức rà soát, điều tra, khảo sát hoàn chỉnh phương án khai thác sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng sản để tích hợp vào Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050. Trong đó, tập trung đánh giá chi tiết tiềm năng trữ lượng khoáng sản, định hướng quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản và giải pháp thực hiện; xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

* NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP

1. Tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng; thống nhất và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tài nguyên địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng

- Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo quản lý nhà nước về địa chất, khoáng sản, phát triển công nghiệp khai khoáng; quản lý và sử dụng hiệu quả tài nguyên khoáng sản, phát triển công nghiệp khai khoáng; bảo vệ môi trường, sinh thái, an toàn lao động trong hoạt động khoáng sản; chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về khoáng sản.

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ Chính trị và Chương trình thực hiện của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về định hướng chiến lược khoáng sản và chế biến khoáng sản đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng; về sử dụng khoáng sản hợp lý, triệt để tiết kiệm; việc quản lý, bảo vệ, khai thác phải đảm bảo chặt chẽ theo quy hoạch, thực sự có hiệu quả cao trên cơ sở áp dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại, kết hợp hài hòa với bảo tồn, dự trữ cho tương lai.

2. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng

- Kịp thời rà soát, cụ thể hoá các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng để nâng cao, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, nhất là công tác điều tra cơ bản địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng phù hợp điều kiện thực tế trên địa bàn tỉnh.

- Hoàn thành việc xây dựng phương án khai thác, sử dụng tài nguyên hợp lý dựa trên Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 làm cơ sở để quản lý cấp phép hoạt động khoáng sản đúng quy định, nhất là tập trung lãnh đạo tốt công tác khoanh định khu vực không đấu giá, khu vực đấu giá quyền khai thác khoáng sản; khoanh định khu vực tạm thời cấm hoạt động khoáng sản gắn với tình hình thực tế tại địa phương nhằm đảm bảo khai thác sử dụng khoáng sản đúng mục đích, nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

- Tăng cường tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản; ưu tiên lựa chọn, cấp phép dự án khai thác khoáng sản cho tổ chức doanh nghiệp có năng lực, kinh nghiệm, sử dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại gắn với địa chỉ sử dụng khoáng sản. Cải tạo, mở rộng nâng cấp các cơ sở khai thác, chế biến khoáng sản; tăng cường quản lý hoạt động thu hồi tối đa khoáng sản. Không để xảy ra ô nhiễm môi trường trong quá trình khai thác, chế biến, vận chuyển khoáng sản; bảo vệ môi trường sinh thái theo mô hình kinh tế tuần hoàn.

- Thực hiện có hiệu quả các giải pháp, mục tiêu cho công tác hoàn thổ, phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành các quy định về địa chất, khoáng sản của các cơ quan, tổ chức, cá nhân; đảm bảo công bằng, công khai, minh bạch, chống tiêu cực, lãng phí tài nguyên khoáng sản, tăng nguồn thu cho ngân sách. Xem xét xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân để xảy ra sai phạm trong quản lý, sử dụng khoáng sản và các hoạt động liên quan đến địa chất, khoáng sản, công nghiệp khai khoáng; đặc biệt là các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác khoáng sản trái phép, khai thác ngoài ranh giới cấp phép, vượt công suất, khai thác, chế biến không đúng theo dự án đầu tư, kê khai các nghĩa vụ tài chính với Nhà nước không đầy đủ theo sản lượng khai thác thực tế. Thu hồi giấy phép khai thác, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản, nhất là lợi dụng để đầu cơ, tích trữ, nâng giá gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước và nhân dân.

3. Phát huy vai trò, trách nhiệm các cơ quan quản lý nhà nước về địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng

- Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc phát huy vai trò, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động thực hiện công tác địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng gắn với kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý, cải cách hành chính, đổi mới phương thức hoạt động hiệu quả.

- Xây dựng cơ chế thu hút nhân lực chuyên ngành, khuyến khích đầu tư thiết bị hiện đại để nâng cao năng lực quản lý nhà nước về địa chất, khoáng sản ở các cấp. Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm công tác địa chất, quản lý khoáng sản ở địa phương để ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới.

4. Huy động, quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho công tác địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng

- Ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước kết hợp huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong xã hội cho công tác điều tra cơ bản địa chất, khoáng sản theo quy hoạch, kế hoạch để có đầy đủ thông tin, dữ liệu địa chất phục vụ đa mục tiêu (quốc phòng, an ninh, giao thông, xây dựng, công thương, nông nghiệp...) trên địa bàn.

- Khuyến khích, huy động nguồn lực tài chính từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh tham gia vào hoạt động địa chất, khai thác khoáng sản theo đúng quy định; khuyến khích đầu tư, đổi mới đồng bộ công nghệ, thiết bị tiên tiến, hiện đại, thân thiện với môi trường cho hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản.

- Cân đối ngân sách nhà nước để xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu về tài nguyên địa chất, khoáng sản trên địa bàn tỉnh, quản lý tập trung thống nhất. Thiết lập nền tảng tài nguyên số, thực hiện chuyển đối số trong quản lý, khai thác khoáng sản bảo đảm công khai, minh bạch, nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước.

* TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Các huyện ủy, thị ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Tỉnh ủy tổ chức học tập, quán triệt Nghị quyết số 10-NQ/TW và Chương trình này đến cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân; xây dựng kế hoạch cụ thể triển khai thực hiện phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế của địa phương, đơn vị, đảm bảo hiệu quả, thiết thực.

2. Đảng đoàn Hội đồng nhân dân tỉnh chỉ đạo việc rà soát cơ chế, chính sách và ban hành các văn bản cụ thể hóa các quy định của pháp luật có liên quan để thực hiện và xây dựng kế hoạch giám sát định kỳ, đột xuất việc thực hiện các nhiệm vụ về địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng.

3. Ban cán sự đảng Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo Ủy ban nhân dân tỉnh xây dựng kế hoạch thực hiện với lộ trình và phân công cụ thể trách nhiệm cho các tổ chức, đơn vị thực hiện phù hợp với mục tiêu, yêu cầu và điều kiện cụ thể của từng ngành, lĩnh vực, địa phương và đơn vị. Đồng thời, chủ trì, phối hợp với Văn phòng Tỉnh ủy, các ban xây dựng đảng Tỉnh ủy thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, triển khai thực hiện Chương trình này, hàng năm báo cáo kết quả thực hiện cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy.

4. Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát việc thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW và Kế hoạch này; phát huy vai trò phản biện xã hội, tham gia góp ý, giám sát các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

5. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ trì hướng dẫn việc tổ chức phổ biến, quán triệt, tuyên truyền Nghị quyết số 10-NQ/TW và Chương trình này đến cán bộ, đảng viên, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân trong tỉnh. 

TH-VPTU