Chào cờ trên đảo Phú Quý

Vào một ngày tháng 7, chúng tôi mua vé tàu khởi hành từ cảng Phan Thiết để ra đảo Phú Quý.  Sau gần 4 tiếng lênh đênh trên tàu ngắm nhìn những cuộn sóng xanh biếc vỗ vào thân tàu, đảo Phú Quý đã hiện dần lên. Chúng tôi đặt chân lên đảo với bao cảm xúc khó tả. Phú Quý nằm khá xa đất liền vẫn giữ được nét đẹp hoang sơ với những bãi biển, những dãy đá san hô, những cụm đá đen nhấp nhô trên biển và khí hậu trong lành mát mẻ.

Người dân trên đảo chất phác, hiền lành

Đảo Phú Quý có 3 xã là Tam Thanh, Ngũ Phụng và Long Hải với khoảng 29.000 dân sinh sống và đa số đều gắn liền với việc ra khơi, đánh bắt cá xa bờ. Lênh đênh trên biển trở thành niềm vui, sự hứng khởi của họ. Buổi sáng sớm, khi đi dạo tại cảng cá, chúng tôi luôn bắt gặp những nụ cười chất phác, hiền lành khi khiêng những thùng cá từ tàu xuống bến, những ánh mắt lấp lánh niềm vui khi trúng luồng cá bội thu.

Theo cô hướng dẫn viên trong đoàn cho biết, đảo Phú Quý, nhất là Cù lao Thu từ lâu đã là ngư trường lớn và quan trọng của tỉnh Bình Thuận. Sản lượng đánh bắt hải sản chiếm đến 30% sản lượng toàn tỉnh, và chiếm phân nửa hàng thủy sản xuất khẩu. Hải đảo nằm gần khu vực khai thác dầu khí lớn nhất nước ta hiện nay nên có nhiều triển vọng để trở thành một cơ sở hậu cần quan trọng cho ngành hải sản và dầu khí. Đảo còn là địa điểm hấp dẫn du lịch, tham quan di tích, ngắm cảnh, câu cá, lặn biển và nghỉ dưỡng sức, kết nối với các cụm du lịch Bình Thuận trong tổng thể phát triển du lịch Nam Trung Bộ. Hiện nay, ngành nghề kinh tế chính của Phú Quý là đánh bắt và chế biến hải sản, sản xuất nông nghiệp, phát triển thương mại và dịch vụ...

Xương Cá Voi được trưng bày trong di tích Vạn An Thạnh

Trên đảo Phú Quý có 28 cơ sở thờ tự, tín ngưỡng, trong đó có nhiều di tích lịch sử-văn hóa, thắng cảnh cấp quốc gia như Vạn An Thạnh (được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1996). Di tích được người dân đảo Phú Quý gọi tên là Vạn An Thạnh với ngụ ý muốn nói lên ước nguyện cầu mong có một cuộc sống an khang, thịnh vượng cho cộng đồng. Nơi đây tôn thờ cá voi (hay cá “Ông”) là thần hoặc thần Nam Hải gắn với tín ngưỡng ngư nghiệp của ngư dân ven biển nước ta. 

Chùa Linh Quang

Chùa Linh Quang (được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng thắng cảnh cấp quốc gia năm 1996), được coi là ngôi chùa được tạo lập sớm nhất trên đảo Phú Quý. Đến với chùa Linh Quang ngoài vãng cảnh chùa, lễ Phật; chúng tôi còn được chiêm ngưỡng những giá trị kiến trúc nghệ thuật mang dấu ấn đặc trưng Phật giáo trên đảo Phú Quý, được nghe những huyền thoại linh hiển gắn với quá trình hình thành ngôi chùa và khai sáng Phật pháp nơi đây.

Mộ Thầy Sài Nại nhìn ra biển

 Theo lịch trình, chúng tôi còn được đến thăm khu dinh mộ Thầy Sài Nại. Theo truyền thuyết, Thầy Sài Nại là một thương gia người Hoa và có hiểu biết về các loại thuốc để chữa bệnh. Trong một lần sang Việt Nam buôn bán, thuyền của ông bị bão tố đẩy lên đảo Phú Quý; ông bị hấp dẫn bởi vẻ đẹp của đảo nên quyết định ước nguyện gắn bó suốt đời với nơi này nên sau khi mất Thầy được nhân dân chôn cất rồi đắp nên khu dinh mộ Thầy Sài Nại vào năm 1665. Người dân đảo đều đến dinh mộ Thầy Sài Nại cầu nguyện khi gặp khó khăn để được đầu xuôi đuôi lọt hay đi biển được mùa tôm cá. Hàng năm, Lễ cúng Thầy được tổ chức vào ngày 4/4 âm lịch với nhiều nghi thức lễ truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa miền biển (như hát bội cầu an).

Đền thờ Công chúa Bàn Tranh bên chân núi Cao Cát

Đền thờ Công Chúa Bàn Tranh (được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích cấp quốc gia vào năm 2015). Đền thờ do người Chăm xây dựng từ cuối thế kỷ XV, theo sử sách tài liệu tương truyền rằng, Bà vốn là công chúa Chiêm Thành, do không chịu sự ép duyên của vua cha nên bà bị thả xuống thuyền đày biệt xứ từ khi còn rất trẻ. Thuyền trôi đến đảo, Bà quyết định ở lại khai khẩn lập nghiệp. Sau này, Bà còn giúp nhân dân đánh đuổi giặc ngoại xâm nên khi mất Bà được lập miếu thờ và cúng giỗ hàng năm. Do công lao to lớn cũng như sự linh thiêng của Bà trong việc phù hộ, độ trì cho người dân trên đảo, nên Bà được tôn xưng là Bà Chúa Xứ hoặc Bà Chúa Đảo. 

Chùa Linh Sơn

Tọa lạc trên núi có ngôi chùa cổ hơn trăm tuổi của đảo Phú Quý, đó là ngôi chùa Linh Sơn cao 200m so với mặt nước biển. Từ khoảng không của chùa, cũng là vị trí cao nhất của ngọn núi phóng tầm mắt nhìn khắp đảo với màu xanh mênh mông của đại dương bao bọc xung quanh. Ngoài Linh Sơn, mỗi ngôi chùa hàng trăm tuổi trên đảo còn kỳ lạ bởi những nét chạm trổ riêng, những nghệ thuật kiến trúc riêng cùng những câu chuyện huyền bí giải thích cho sự ra đời của ngôi chùa.

 Ngoài ra, Phú Quý còn rất nhiều điểm cho chúng tôi khám phá, trong đó có Hòn Tranh. Một trong quần thể các đảo nhỏ ở Phú Quý. Trước kia hòn này là một đảo hoang, cỏ tranh mọc um tùm nên được gọi là Hòn Tranh. Hòn Tranh quanh năm có sóng yên biển lặng, bãi biển phẳng lì, cát trắng mịn, nước trong xanh đến nỗi có thể nhìn thấy tận đáy, soi rõ từng rạng san hô và các loài tảo biển. Với cấu trúc từ dung nham núi lửa phun trào, Hòn Tranh có một hang động kỳ bí, nhiều dáng đá lạ hình dạng khác nhau với màu chàm nâu, đen. Không chỉ sở hữu bãi cát mịn màng, nước trong xanh… Trên đảo Hòn Tranh có ngôi miếu Trấn Bắc được tạo dựng vào đầu thế kỷ XIX. Trên khám thờ Thần ở Chính điện ngôi miếu đặt 2 bài vị của Bắc Quân Đô Đốc và Bà Chúa Ngọc Thiên Y A Na. Đến với Hòn Tranh du khách còn nghe những câu chuyên truyền thuyết về vua Gia Long- khi còn là Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn truy đuổi và đã từng đến đây ẩn náu; cũng như nghe kể về sự linh hiển của miếu Trấn Bắc trong đời sống văn hóa tâm linh của người dân trên đảo Phú Quý...

Mặt trời bắt đầu khuất dần trên biển, chúng tôi nhìn ngắm những ánh đèn đêm trên các con tàu đang neo đậu phía xa. Tiếng gió, tiếng sóng biển rì rầm bên tai nghe như một bản nhạc du dương êm dịu. Cho dù cách xa đất liền Phan Thiết đến 56 hải lý nhưng đảo Phú Quý giờ đây đối với chúng tôi thật thân quen và gần gũi. Có thể đảo Phú Quý không rộng mênh mông như đảo Phú Quốc, không nhiều di tích lịch sử như đảo Côn Lôn, nhưng với sự phát triển kinh tế biển hiện tại và trong tương lai, Phú Quý sẽ tuyến sau vững chắc của quần đảo Trường Sa, góp phần tạo thế mạnh vững chắc bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc./. 

P.TTTT & LLCT