Ngược dòng lịch sử, Triều đình Mãn Thanh từ khi được thiết lập đã rắp tâm xâm lược nước ta, nhưng chưa tìm được cớ gây hấn. Đất nước ta khi ấy có nhiều biến loạn, ở Đàng Ngoài chúa Trịnh lấn át vua Lê; ở Đàng Trong chúa Nguyễn suy tàn, gian thần lộng hành, đời sống nhân dân rơi vào cảnh lầm than...

Năm 1788, trong bối cảnh bị đe dọa bởi các cuộc khởi nghĩa của nhân dân diễn ra khắp nơi và để củng cố ngôi vị và quyền lực của mình, vua Lê Chiêu Thống đã cho người sang cầu cứu nhà Thanh. Vua nhà Thanh lúc đó là Càn Long vốn có mưu đồ sang xâm chiếm nước ta từ lâu, song vì chưa có cớ gì nên chưa khởi binh. Vua Càn Long đã lập tức cử Tổng đốc Lưỡng Quảng Tôn Sĩ Nghị thống lĩnh 29 vạn quân chia làm bốn mũi ồ ạt tiến vào thành Thăng Long lấy cớ là giúp vua nước Nam dẹp loạn.

Trước tình hình cấp bách, thù trong, giặc ngoài, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ, khi đó đang ở Phú Xuân, Thuận Hóa (Thừa Thiên Huế ngày nay) đã tế cáo trời đất, lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Quang Trung rồi nhanh chóng tiến quân ra Bắc.

Ngày 15/1/1789, Nguyễn Huệ cùng đại quân (sau khi đã tăng quân số lên đến 10 vạn người) và một đội tượng binh lớn gồm vài trăm voi chiến đã ra đến Tam Điệp, hội quân với Đại tư mã Ngô Văn Sở, chuẩn bị phản công quân Thanh.

Nắm được kế hoạch và cách bố trí lực lượng của địch, Quang Trung đã chia quân Tây Sơn ra làm 5 đạo chính và đêm giao thừa Tết Kỷ Dậu (25/1/1789), đạo quân chủ lực do Quang Trung chỉ huy đã vượt sông Gián Thuỷ, mở màn cuộc đại phá quân Thanh. Các đồn tiền tiêu của địch như Gián Khẩu, Thanh Quyết, Nhật Tảo… lần lượt bị hạ. Không một tên lính nào chạy thoát.

Nửa đêm mùng 3 Tết Kỷ Dậu (ngày 28/1/1789), quân Tây Sơn bí mật bao vây đồn Hạ Hồi (cách Thăng Long khoảng 20 km), uy hiếp địch và bắt sống hàng vạn quân Thanh. Mùng 4 Tết (ngày 29/1/1789), quân Tây Sơn tiếp cận Ngọc Hồi. Lúc này, đạo quân thứ ba do Đại đô đốc Bảo chỉ huy cũng tập kết tại phía Tây Nam Ngọc Hồi, cùng chuẩn bị tiến công.

Sáng mùng 5 Tết Kỷ Dậu (ngày 30/1/1789), quân Tây Sơn bất ngờ tấn công với thế xung trận mạnh như triều dâng, bão cuốn đã phá huỷ các chiến luỹ và toàn bộ trận địa phòng thủ mặt Nam đồn Ngọc Hồi…

Đạo quân thứ hai do Đô đốc Đặng Tiến Đông chỉ huy cũng đồng thời mở cuộc tiến công hết sức bất ngờ vào đồn Đống Đa. Bằng khí thế áp đảo, quân Tây Sơn với đội hình bày sẵn, xông thẳng vào đồn trại địch, đốt phá các doanh trại phía ngoài rồi nhanh chóng đánh thọc sâu vào sở chỉ huy của địch. Chỉ trong chốc lát, số quân Thanh bị chết và bị thương đã lên đến 5.000 người.

Trước thế cùng, lực kiệt, Sầm Nghi Đống đã phải thắt cổ tự tử ngay tại sở chỉ huy. Tiếp tục thế tiến công, đạo quân Tây Sơn đã thừa thắng, tiêu diệt luôn các đồn Yên Quyết, Nam Đồng rồi nhanh chóng thọc sâu vào Thăng Long, đồng thời uy hiếp vào đại bản doanh của Tôn Sĩ Nghị.

Quang Trung đưa đạo quân chủ lực tiếp tục tiến đánh đồn Ngọc Hồi và cho đội voi chiến chia làm 2 cánh tả, hữu, đánh vào 2 bên sườn. Quân Tây Sơn ào ạt tiến lên, bất chấp đại bác, cung tên và hoả mù của giặc và tiêu diệt hoàn toàn đồn Ngọc Hồi. Tàn quân Thanh tháo chạy về phía Đầm Mực nhưng bị đạo quân thứ ba do Đại đô đốc Bảo chỉ huy tiêu diệt hoàn toàn.

Tại đại bản doanh đóng ở cung Tây Long bên bờ sông Nhị, Tôn Sĩ Nghị vội vàng qua cầu phao, nhằm hướng Bắc chạy trốn. Đại Nam chính biên liệt truyện viết “Tôn Sĩ Nghị đóng trên bãi cát, được tin bại trận vội vàng cưỡi ngựa một mình chạy về Bắc. Tướng sĩ thấy vậy tranh nhau qua cầu mà chạy, cầu đứt, lăn ngã cả xuống sông, chết đến vài vạn người, làm cho nước sông không chảy được”.

Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa ghi dấu nghệ thuật quân sự tuyệt vời của Hoàng đế Quang Trung, ý chí ngoan cường của nghĩa quân áo vải, cờ đào đồng thời biểu thị cao độ tinh thần đoàn kết, truyền thống yêu nước, yêu tự do, độc lập từ ngàn đời của người dân đất Việt. Bằng thắng lợi này, nhân dân ta đã đập tan mộng xâm lược của ngoại bang, giữ vững nền độc lập chủ quyền của dân tộc.

Trận Ngọc Hồi - Đống Đa đại thắng đã khẳng định nghệ thuật quân sự tuyệt vời của nghĩa quân Tây Sơn. Đó là nghệ thuật chuyển quân thần tốc từ Phú Xuân ra Bắc, là nghệ thuật tác chiến, chiến lược trong từng trận đánh. Bằng thắng lợi vĩ đại này, dân tộc ta dưới sự lãnh đạo thiên tài của Hoàng đế Quang Trung đã đập tan mộng xâm lược của quân Thanh, giải phóng đất nước, giữ vững nền độc lập dân tộc.

Kỷ niệm 233 năm Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa, là dịp để mỗi người dân Việt Nam cùng nhìn lại và tự hào về truyền thống chống giặc ngoại xâm của ông cha và là nguồn tiếp sức cho thế hệ mai sau trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phát huy hào khí dân tộc, vận hội mới của đất nước, mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân tỉnh Long An nguyện chung sức, chung lòng vượt qua khó khăn, thách thức, nhất là trước đại dịch Covid-19 hiện nay để nỗ lực phấn đấu, xây dựng quê hương Long An “trung dũng, kiên cường” ngày càng giàu đẹp hơn, xứng đáng với những công lao to lớn, khát vọng cháy bỏng và sự hy sinh cao cả của các thế hệ đi trước./.

Cổng TTĐT Tỉnh ủy