Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, các thế hệ thanh niên Việt Nam đã luôn nêu cao tinh thần yêu nước, không ngại gian khổ, hy sinh, sẵn sàng dấn thân vì sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, đại bộ phận thanh niên có tư tưởng chính trị vững vàng, có đạo đức lối sống văn minh, hăng say lao động, sống có lý tưởng, thể hiện rõ ý chí quyết tâm phấn đấu của bản thân trong lập thân, lập nghiệp, vươn lên trong cuộc sống, làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội, có tinh thần đoàn kết, chia sẻ, tương thân, tương ái, vì cộng đồng và lợi ích quốc gia nên đã luôn có mặt ở những nơi khó khăn, gian khổ, xung kích hoàn thành mọi nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó. Tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, Tổng Bí thư, Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đảng và Nhà nước ta luôn luôn coi trọng và đánh giá rất cao vai trò, vị trí của thanh niên, xác định thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, xây dựng chủ nghĩa xã hội”.

Tuy nhiên, trước những tác động của mặt trái kinh tế thị trường, nhiều thanh niên đã có những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, phai nhạt lý tưởng cách mạng, dao động; nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị, lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Một bộ phận thanh niên giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, sống thực dụng, xa rời truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Thậm chí, một số ít thanh niên bị lôi kéo, có những việc làm đi ngược lại truyền thống của Đoàn, trái với mục tiêu của Đảng, của dân tộc. Tình trạng tội phạm và tệ nạn trong thanh thiếu niên diễn biến phức tạp.

Bên cạnh đó, một số hoạt động của Đoàn còn nặng về bề nổi, dàn trải và hình thức. Một số phong trào chỉ thu hút được thanh niên tiên tiến tham gia, kết quả thiếu tính bền vững... Đáng chú ý nhất là tình trạng “nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị” của một bộ phận thanh niên đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho các thế lực thù địch, phản động lợi dụng với mục đích làm “chuyển hóa” nội bộ, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong suy nghĩ và tư tưởng của thanh niên…

Vì vậy, nếu vấn đề này nếu không được quan tâm giải quyết sẽ tạo ra lệch lạc trong nhận thức và hành động, gây hậu quả khó lường. Để đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong thanh niên thiện nay, cần thực hiện nhiều giải pháp cơ bản, đồng bộ mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Đại hội XII của Đoàn đã khẳng định.

Trên góc độ tăng cường “sức đề kháng” và phát huy vai trò tiền phong của thanh niên trên mặt trận đấu tranh để phòng chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, theo chúng tôi các cấp bộ đoàn trước hết, cần làm tốt công tác giáo dục nâng cao nhận thức cho cán bộ, đoàn viên và thanh niên về mức độ nguy hại của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và đề cao trách nhiệm trong đấu tranh. Hiện nay, một bộ phận đoàn viên và thanh niên vẫn còn mơ hồ, chưa nhận thức đúng về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và mức độ nguy hiểm của nó đối với sự tồn vong của Đảng, chế độ. Bởi vậy, việc giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đoàn viên thanh niên trong phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nhằm khắc phục những biểu hiện mơ hồ, mất cảnh giác, không thể hiện rõ lập trường, quan điểm trước những hành vi tiêu cực, hoặc thờ ơ, không dám đấu tranh với sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên. Các tổ chức đoàn cần chủ động nắm bắt và dự báo tình hình tư tưởng thanh niên. Đổi mới nội dung và phương thức giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; coi trọng giáo dục đoàn viên, thanh niên qua hoạt động thực tiễn và các phong trào thi đua yêu nước gắn với các phong trào hành động cách mạng của thanh niên mà tiêu biểu là phong trào: “Thanh niên lập nghiệp và tuổi trẻ giữ nước”, “Xung kích phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Thanh niên tình nguyện”... định hướng giá trị nhân cách, làm cho thanh niên hiểu, có khả năng tự đề kháng và tích cực đấu tranh với âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch.

Chăm lo xây dựng các tổ chức Đoàn vững mạnh, cả về tư tưởng, chính trị, tổ chức và hành động, đủ sức đảm nhận vai trò nòng cốt trong phong trào thanh niên; đồng thời tích cực tham gia đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đây là nội dung biện pháp có ý nghĩa quan trọng quyết định đến hiệu quả của việc thực hiện nhiệm vụ chính trị nói chung, đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ nói riêng. Do vậy, các cấp bộ đoàn cần coi trọng nhiệm vụ chăm lo xây dựng Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thật sự trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, luôn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, là nơi quản lý, giáo dục đoàn viên, thanh niên trở thành con người mới xã hội chủ nghĩa và đội dự bị tin cậy của Đảng.

Đoàn viên, thanh niên cần tự giác học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm đúng đắn; thường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, bản lĩnh chính trị, thực sự là lực lượng xung kích, trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, phòng chống có hiệu quả “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện bằng được mục tiêu cao cả: xây dựng Tổ quốc ta ngày càng hùng cường, đất nước ta ngày càng giàu mạnh, nhân dân ta ngày càng hạnh phúc, sánh vai với các cường quốc năm châu, như Bác Hồ hằng mong muốn.

Năm 2023 là năm triển khai thực hiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đoàn. Vì vậy, nhận diện đúng, đấu tranh, khắc phục kịp thời những biểu hiện của suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong đoàn viên thanh niên là biện pháp hữu hiệu góp phần góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.

                                                                                                                                                               Ths Trần Văn Toàn

                                                                                                                                                Trường Chính trị Lê Duẩn, Quảng Trị