Trang chi tiết

Web Content Viewer

Web Content Viewer

Đất và người Long An

NGUYỄN TRUNG TRỰC (1838 – 1868)

20/08/2020 01:00:0AM

Màu chữ Cỡ chữ

"Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa. Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần". Hai chiến công hiển hách ấy đã đi vào lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ở thế kỷ XIX. Hai trận đánh đã được tạo nên bởi một con người và cũng chính chúng đã đưa người dân chài yêu nước này vào hàng danh nhân của dân tộc.

Nguyễn Trung Trực sinh năm Mậu Tuất (1838) tại thông Bình Nhựt, tổng Cửu Hạ, huyện Cửu An, phủ Tân An, tỉnh Gia Định (nay là xã Bình Đức, huyện Bến Lức, tỉnh Long An) trong một gia đình nhiều đời sinh sống bằng nghề chài lưới. Ông tên thật là Nguyễn Văn Lịch, tự là Chơn. Do tính tình ngay thật và cũng từ tên Chơn ấy mà thầy dạy học đã đặt tên hiệu cho ông là Nguyễn Trung Trực. Năm 1861, Nguyễn Trung Trực (khi ấy 23 tuổi) đã tham gia lực lượng nghĩa quân chống Pháp. Sau khi đại đồn Kỳ Hòa thất thủ, Nguyễn Trung Trực (lúc bấy giờ giữ chức Quyền sung quản binh đạo nên gọi là Quản lịch) đứng đầu toán chống Pháp vùng Tân An dưới sự chỉ huy chung của Trương Định. Lúc này giặc Pháp đã chiếm cả Mỹ Tho. Chúng dùng những tàu chiến vừa làm phương tiện tuần tra, vừa làm đồn nổi di động nơi các sông rạch trong vùng. Trên sông Vàm Cỏ Đông, giặc Pháp thả ba chiếc tiểu hạm. Trong đó, chiếc L’Espérance án ngữ Vàm Nhựt Tảo như một đồn lưu động để kiểm soát trục giao thông đường thủy này. Trên bờ, giặc bố trí một đội lính mã tà đóng tại chợ Nhựt Tảo.

Nắm được tình hình, quy luật hành quân của địch Nguyễn Trung Trực đã chỉ huy nghĩa quân phối hợp cùng nhân dân địa phương dùng mưu kế, tổ chức tấn công tiêu diệt số lính Pháp đóng trên tàu và bọn lính tay sai đóng trên bờ nơi cửa vàm, thiêu hủy toàn bộ chiếc tàu vào giữa trưa ngày 10/12/1861.

Ngọn lửa chiến thắng từ Vàm Nhựt Tảo đã làm bừng lên một sinh khí mới mẻ trong hàng ngũ nghĩa quân. Chỉ trong vòng một năm, ba chiếc tiểu hạm của Pháp hoạt động trên sông Vàm Cỏ Đông đã bị nghĩa quân tấn công dữ dội bằng nhiều cách khác nhau.

Sau khi ba tỉnh miền Đông rơi vào tay giặc, Nguyễn Trung Trực cùng nghĩa quân rút về hoạt động ở các tỉnh miền Tây. Đầu năm 1867, ông ra Bình Định nhận chức Lãnh binh, đến giữa năm 1867 lại về Hà Tiên giữ chức Thành thủ úy. Đêm 16/6/1868, Nguyễn Trung Trực cùng nghĩa quân đánh chiếm đồn Rạch Giá, tiêu diệt hầu hết quân Pháp trong đồn, làm chủ Rạch Giá trong 5 ngày liền. Ngày 21/6/1868, quân Pháp kéo đến tấn công. Trước lực lượng hùng hậu của địch, nghĩa quân phải rút khỏi Rạch Giá lui về Hòn Chong. Rồi từ đấy, Nguyễn Trung Trực cùng một bộ phận nghĩa quân rút về đảo Phú Quốc.

Tháng 9/1868, quân Pháp do tên tay sai Huỳnh Công Tấn dẫn đường đổ bộ lên Phú Quốc để bao vây, tiêu diệt nghĩa quân. Sau một trận giao tranh lực lượng nghĩa quân bị tổn thất đáng kể, đành phải rút sâu vào trong núi. Biết Nguyễn Trung Trực là người rất có hiếu, Pháp dùng thủ đoạn bắt giữ thân mẫu của ông và một số đồng bào trong vùng, rồi ra lệnh nếu Nguyễn Trung Trực không ra hàng sẽ đem những người này ra chém đầu. Nhận thấy việc kháng Pháp không thể kéo dài thêm nữa, vả lại cần cứu sống hàng trăm nhân mạng, Nguyễn Trung Trực cam đành giải tán nghĩa quân rồi để địch bắt.

Trong thời gian bị giam cầm, Nguyễn Trung Trực đã tỏ rõ phẩm chất trong sáng của một người yêu nước, trung thành đến cùng với Tổ quốc và nhân dân. Chính viên thanh tra bản xứ sự vụ Pôlanh Vian đã viết về ông như sau “…bị giam cầm ở ngục thất Sài Gòn, ông tỏ ra rất tự trọng và có nhiều nghị lực”. Ngày 27/10/1868, giặc Pháp chọn chỗ đất (nay là Bưu điện Rạch Giá) làm pháp trường xử tử ông. Khi ấy ông vừa tròn 30 tuổi.

Cuộc đời ông là một tấm gương anh hùng, đời đời sống mãi. Lòng cảm phục và thương tiếc của nhân dân ở những nơi mà ông đã từng sống, từng đi qua còn đọng đến ngày nay. Bất chấp sự cấm đoán của kẻ thù, sau khi ông mất, dân chúng đã dựng đền thờ ông tại Rạch Giá, Phú Quốc và cả nơi quê hương ông.

Văn Minh (tổng hợp)

Tài liệu tham khảo:

[1] Địa chí Long An, NXB Long An & NXB Khoa học xã hội (1989), tr.603- 604.

[2] Nguyễn Hữu Hiếu (2004), “Tìm hiểu văn hóa tâm linh Nam bộ”, NXB Trẻ, tr.45.

Lên trên

Các tin khác

Trong những năm kháng chiến chống Pháp, Đức Huệ nằm trong hệ thống căn cứ địa Đồng Tháp Mười và nổi tiếng với cái tên “chiến khu Đông Thành”, phần lớn các đồng chí cán bộ cao cấp của Liên tỉnh ủy và Xứ ủy đã từng ở căn cứ này. Nhiều cuộc họp quan trọng của Liên Tỉnh và Xứ ủy cũng được tổ chức ở đây. Chiến khu Đông Thành còn là nơi tổ chức và thống nhất các lực lượng vũ trang của Nam bộ, cũng trên địa bàn này đã diễn ra nhiều trận đánh lớn của lực lượng vũ trang như trận Giồng Dinh vào năm 1947. Trận đánh quân Pháp nhảy dù đầu tiên ở Nam bộ, hàng trăm tên lính dù bị tiêu diệt. Đến cuộc kháng chiến chống Mỹ, Đức Huệ trở thành một địa bàn vô cùng quan trọng ở chiến trường Khu 8.

Trận Quéo Ba giải phóng Đức Huệ lần thứ nhất (18/10/1964) (14/10/2021)

Liệt sĩ Võ Tấn Đồ ở ấp An Định, xã An Ninh Đông, huyện Đức Hoà tham gia cách mạng tháng 2/1967. Đồng chí Đồ hy sinh 1972 khi là Xã đội phó xã An Ninh Đông. Ngày 20/12/1994, đồng chí Võ Tấn Đồ được Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Anh hùng tuổi thiếu niên (03/10/2021)

Cách đây 68 năm, tháng 6/1953, Tiểu đoàn 309 phối hợp với du kích xã Tân Ninh, Nhơn Ninh đã đánh tan trận càn quét của Chi khu Mỹ Tho vào Đồng Tháp Mười. Chiến thắng này góp phần làm rạng rỡ cho thành tích chiến đấu chống xâm lược của đất và người Long An anh hùng trong chín năm kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954).

Trận Kinh Bùi (03/10/2021)

Kính gởi: Anh Tám Hưng...

Tôi đã tìm hiều về Bác Hồ như thế nào (02/10/2021)

Tôi chưa được gặp Bác Hồ, ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng tôi mới được vào Lăng viếng Bác. Thấy Bác Hồ nằm đó, giản dị, hài hòa, như những gì tôi đã được nghe trong thời miền Nam còn trong nước sôi lửa bỏng. Được gặp Bác, tôi lại nhớ về những ngày, lần đầu tiên chúng tôi tổ chức sinh nhật Bác Hồ. Đó là một kỷ niệm không thể nào quên trên con đường làm cách mạng của tôi.

Chúng tôi kỷ niệm sinh nhật Bác (26/09/2021)

Huỳnh Văn Đảnh là đảng viên, cán bộ gương mẫu trong mọi công tác, sâu sát nhân dân, tận tụy với phong trào. Ngày 5/5/1965, đồng chí Huỳnh Văn Đảnh được Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tặng thưởng Huân chương Quân công Giải phóng hạng ba và danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng.

“Nhà thiện xạ” Huỳnh Văn Đảnh (23/08/2021)

Trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đại tá Hồ Ngọc Dẫn là người mưu trí, dũng cảm với tinh thần quyết chiến, quyết thắng, không quản ngại hy sinh, gian khổ. Nhiều trận đánh, Đại tá Hồ Ngọc Dẫn là chỉ huy cũng đồng thời là chiến sĩ trực tiếp chiến đấu với quân thù. Tên tuổi đồng chí gắn liền với những sựkiện lịch sử được ghi vào sử sách tỉnh nhà. Đặc biệt, ngày 23/02/2010, Đại tá Hồ Ngọc Dẫn được Chủ tịch nước ký quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.

Anh hùng lực lượng vũ trang Hồ Ngọc Dẫn (26/07/2021)

Lại nói tết Mậu Thân “xuống đường”, Ban chỉ huy triển khai kế hoạch “bở hơi tai” còn chiến sĩ hành quân “vắt giò lên cổ” để kịp thực hiện giờ “G” và ngày “N” đúng theo kế hoạch.

Lời Bác dạy thúc giục chúng con lên đường (09/07/2021)

Sinh trưởng trong một gia đình có nhiều người thân tham gia công tác kháng chiến, đồng chí Bùi Văn Cường, ở xã Đức Lập Hạ, Đức Hòa, Long An được giác ngộ cách mạng, được bồi dưỡng lòng căm thù sâu sắc quân cướp nước và bè lũ bán nước. Tham gia cách mạng, đồng chí Cường đã anh dũng đấu tranh, đánh đuổi bè lũ cướp nước.

Dũng sĩ quyết thắng cấp ưu tú (09/07/2021)

Năm 1960, lực lượng bộ đội tỉnh Long An, hành quân xuống vùng hạ Cần Giuộc. Đơn vị D508 được lệnh dừng chân ở xã Tân Kim, đơn vị đã được nhân dân ở đây đùm bọc, tiếp tế lương thực, thuốc men khá chu đáo. Đi vận động bà con ủng hộ cho bộ đội tích cực nhất là cô Mai Chính Tâm – một giáo viên dạy học ở trường xã Tân Kim (Cần Giuộc). Năm ấy, Tâm mới hơn hai mươi tuổi, khá là xinh đẹp có tiếng trong xã.

Bác Hồ… (09/07/2021)